[vc_row][vc_column][vc_column_text]
سال ۱۳۵۱ در رشته مهندسی مکانیک از دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصیل می‌شود. همزمان با کار کردن همراه سه تن از دوستانش تصمیم می‌گیرند در یک کار اجتماعی و خیر شرکت کنند. ثمره حرکتشان می‌شود «موسسه نیکوکاری رعدالغدیر» که در زمینه توانمندسازی معلولان برای اشتغال فعالیت می‌کند. پای صحبت‌های علی سلطان‌زاده یکی از سه نفر موسس و مدیرعامل کنونی موسسه رعدالغدیر نشستیم و شنیدیم که می‌گوید در ابتدای کار اعتقاد شخصی‌ام این بود که یک معلول به من نیاز ندارد بلکه این من هستم که نیاز دارم دست یاری به سوی او دراز کنم تا دست یکدیگر را بگیریم و با هم بلند شویم. نیاز من رسیدن به آن حس شادی غیرقابل وصفی است که از خدمت به یک توان‌یاب نصیبم می‌شود، زمانی که می‌بینم فرد معلول می‌تواند زندگی را به شکل دیگری تجربه کند.
*موسسه نیکوکاری رعدالغدیر ﺍﺯ ﭼﻪ ﺳﺎﻟﻰ در این حوزه ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻛﺮﺩ؟ ﺍﻳﺪﻩ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ این بنیاد از کجا آمده است؟
موسسه نیکوکاری رعدالغدیر از سال ۱۳۸۰، به‌صورت شعبه جنوب غرب مجتمع نیکوکاری رعد، در بلوار خلیج کارش را آغاز کرد و بعد از شش سال در سال ۱۳۸۶، با هدف آموزش فنی و حرفه‌ای منجر به اشتغال برای معلولان جسمی و حرکتی، به‌صورت مستقل به ثبت رسید. ایده اولیه این کار همزمان با جنگ تحمیلی شکل گرفت. ما سه نفر از مهندسان این مملکت دیدیم که جوانان عزیز ما به جبهه می‌روند و این درست نیست وقتی به‌صورت جانباز بازمی‌گردند تا آخر عمر خانه‌نشین شوند، روی تخت بمانند و منتظر باشند سر ماه از طرف بنیاد شهید مبلغی را دریافت کنند. بنابراین تصمیم گرفتیم در راستای توانمندسازی منجر به اشتغال این عزیزان حرکتی را انجام دهیم. در آن زمان نظر ما این بود که تا زمانی که جنگ ادامه دارد ما هم به فعالیت‌مان ادامه بدهیم و زمانی که جنگ تمام شد تجربیاتمان را در زمینه آموزش به این عزیزان در اختیار دولت قرار دهیم تا این مسیر را ادامه بدهد. برای شروع کار با سه اتاق شروع کردیم. در ادامه کار در کنار جانبازان عزیز، معلولان را هم در جامعه هدف خود قرار دادیم.
*از چه کسانی حمایت می‌کنید؟
از معلولان جسمی حرکتی، به شرط اینکه معلول ذهنی نباشند و در بازه سنی بین ۱۶ تا ۳۵ سال باشند، حمایت کنیم تا برای اشتغال به توانمندی برسند. همچنین به کودکان، از شیرخواره تا ۱۲ سال خدمات کار درمانی و گفتار درمانی ارائه می‌دهیم.
*افراد چگونه تحت پوشش قرار می‌گیرند؟
موسسه ما فرد را تحت پوشش قرار نمی‌دهد، ما حمایت می‌کنیم. هدف ما آموزش و توانمندسازی معلولان است. افراد از طریق بهزیستی یا از طریق آگهی‌هایی که منتشر می‌کنیم به ما مراجعه می‌کنند. بررسی روی این افراد انجام می‌شود و در صورتی که شرایط اولیه را داشته باشند (معلول ذهنی و نابینا نباشند) برحسب میزان توانمندی اعضای حرکتی فرد برای گرفتن وسایل، تحصیلات و علاقه‌مندی به کار، به یکی از رشته‌هایی که منجر به اشتغالشان می‌شود هدایت می‌شوند و در آن زمینه آموزش می‌بینند. در پایان دوره آموزشی فرد یا به خوداشتغالی می‌رسد یا اینکه در کارگاه‌های ما مشغول به کار می‌شود.
*مهم‌ترین مشکلات افراد توان‌یابی که شما در حمایت مجموعه‌تان دارید چه چیزهایی هستند؟
مشکل اصلی و اولیه توان‌یابان ما مشکل فرهنگی است، اینکه جامعه هنوز این افراد را باور ندارد. این عدم اعتماد و باور، تاثیر مستقیمی روی خود معلولان دارد و سبب می‌شود آن‌ها هم خودشان را باور نداشته باشند. البته الان نگاهی که جامعه به این افراد دارد، نسبت به ۳۰ سال گذشته که تقریبا شروع کار ما بوده خیلی تغییر کرده است. با توجه به تلاش رسانه‌ها در فرهنگ‌سازی در این زمینه که معلولان هم شهروندان این جامعه هستند، نگرش عموم نسبت به معلولان رو به بهبود است. مشکل دوم بحث اشتغال معلولان است.
*موسسه نیکوکاری رعدالغدیر برای حل این مشکلات چه راهکار‌هایی را ارائه می‌دهد؟
اهداف ما در راستای حذف این نگاه و حل مشکل اشتغال معلولان است. ما برای حذف این نگاه تلاش می‌کنیم توان‌یاب را به خودباوری برسانیم، چراکه یقین داریم می‌توانند. در قدم اول هر توان‌یابی که به موسسه ما مراجعه می‌کند حداقل یک نفر ناتوان‌تر از خود را در اینجا می‌بیند. در واقع فرد در عمل می‌بیند که افراد با معلولیت شدیدتر مشغول به کار هستند، این امر سبب می‌شود کم‌کم باور کند که من هم می‌توانم. علاوه بر این ما خدمات مشاوره‌ای را برای این عزیزان فراهم می‌کنیم، همچنین با برپایی کلاس‌های مهارت زندگی حس خودباوری‌شان را تقویت می‌کنیم.
موسسه رعدالغدیر هر ترم حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ نفر توان‌یاب را آموزش می‌دهد و تاکنون بیش از ۲ هزار نفر آموزش دیده‌اند و۶۶۰ نفر را به اشتغال رسانده‌ایم. ما از این آمار راضی نیستیم اما از یک بعد دیگر جای امیدواری است. خرداد امسال همایشی با عنوان «همایش بین‌المللی معلولان» در پاریس برگزار شد و خیریه‌هایی که در زمینه معلولان فعالیت می‌کردند گرد هم آمدند.
موسسه نیکوکاری رعدالغدیر در بین ۲۵۰ خیریه شرکت‌کننده از سراسر جهان رتبه دوم را بعد از فرانسه به دست آورد. آنجا بود که متوجه شدیم در زمینه اشتغال معلولان کار زیادی انجام نمی‌شود. بیشتر کشورها در زمینه ایجاد امکانات رفاهی و درمانی برای معلولان تلاش می‌کنند. درحالی‌که ما اعتقاد داریم در کنار این امکانات رفاهی و درمانی معلولان نیاز دارند که خودباوری‌شان را تقویت کنند و به اصطلاح دستشان در جیب خودشان باشد. مساله اشتغال به معلولان حس رضایتمندی، مفید بودن و احساس غرور می‌دهد، به اینکه من هم مانند یک فرد سالم کار می‌کنم. در زمینه اشتغال برای دختران، کلاس‌های آموزش خیاطی داریم که البته اگر پسران هم مایل باشند می‌توانند در این کلاس‌ها شرکت کنند. لازم به توضیح است که این آموزش با هدف تولید لباس کار است. ما با ۷۰ شرکت قرارداد داریم و این شرکت‌ها در سال ۲ دست لباس برای پرسنل خود نیاز دارند و توان‌یابان ما بعد از آموزش شروع به تولید این لباس‌ها می‌کنند. خیاطان ما بیمه هستند و بر اساس میزان تولیدی که دارند حقوق دریافت می‌کنند. کلاس‌های آموزش کامپیوتر برای تربیت منشی، کارهای تبلیغاتی و مرکز پیام، فعالیت دیگر موسسه در زمینه اشتغال توان‌یابان است. ما با اتاق بازرگانی تهران و شاتل قرارداد بسته‌ایم تا برای مراکز پاسخگویی از توان‌یابان آموزش‌دیده ما استفاده کنند. در حال حاضر این امر انجام می‌شود. برای پاسخگویی به تلفن نیاز است فرد حدود ۸ تا ۱۰ ساعت روی صندلی بنشیند بدون اینکه جابجا شود، این کار برای یک فرد معمولی و سالم سخت است اما برای معلولانی که روی صندلی چرخ‌دار هستند و به این شرایط عادت دارند دشوار نیست. همچنین در حوزه صنایع‌دستی از جمله معرق‌کاری، خراش روی فلز، نقاشی، پیکرتراشی، چرم‌دوزی و کار با ساقه گندم، دوره‌های آموزشی برگزار می‌شود و تولیدات توان‌یابان به فروش می‌رسد.
در حال حاضر خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی برای معلولان شیرخوار تا ۱۲ سال را هم در نظر گرفته‌ایم. با توجه به هزینه بالای گفتاردرمانی که حدود ۳۰ هزار تومان برای هر جلسه است مرکز ما این خدمت را برای افرادی که توان پرداخت آن را ندارند به‌صورت رایگان ارایه می‌کند و برای افرادی که مایل به پرداخت باشند، هزینه آن را حدود ۳ هزار تومان در نظر گرفته است. این دریافت مبلغ هم برای این است که کمی از هزینه‌های بسیار بالای این کار جبران شود. همچنین خدمات دندانپزشکی نیز به‌صورت کاملا رایگان برای عزیزان توان‌یاب ارائه می‌شود.
*حوزه فعالیت شما فقط به تهران محدود می‌شود یا در استان‌های دیگر هم فعال هستید؟
موسسه نیکوکاری رعد الغدیر چند ساختمان فعال در سطح شهر تهران دارد که یکی از ساختمان‌ها در بزرگراه شهید محلاتی قرار دارد. ساختمانی بسیار بزرگ و مجهز به وسایل مدرن برای یک مرکز پیام که ۵۰ نفر ظرفیت دارد. در حال حاضر حدود ۲۰ نفر توان‌یاب در این ساختمان مشغول به کار هستند. تا به امروز هم ۱۵ مرکز در شهرهای دیگر از جمله سبزوار، زاهدان، بندرعباس، شیراز، اصفهان و کاشان، ایجاد کرده‌ایم.
*از تعداد NGOهایی که در زمینه کاری مرتبط با شما فعالیت می‌کنند، اطلاع دارید؟ آیا با آن‌ها در ارتباط هستید؟
حدود ۲۷ موسسه در سراسر کشور وجود دارد که در زمینه توانمندی معلولان برای اشتغال فعالیت می‌کنند. ما کمک کرده‌ایم این موسسات راه‌اندازی شوند و به ثبت برسند. کمک ما مالی نبوده و در واقع انتقال تجربه بوده است. همچنین یک انجمن خیریه به نام سماوات به ثبت رسیده است که موسسه رعدالغدیر و همه انجمن‌های مشابه ما در آن عضویت دارند. هر ساله همایشی برگزار می‌کند که امسال نیز این همایش در مشهد برگزار خواهد شد. در این همایش انجمن‌ها به انتقال تجربیات خود می‌پردازند و مسائل و مشکلات خود را مطرح می‌کنند. از دیگر ارتباطات ما با سایر انجمن‌های خیریه، می‌توان به بازارچه خیریه شبکه همیاری که در زیرگذر ایستگاه مترو چهارراه ولیعصر برگزار شد، اشاره کرد که حدود ۳۰ مرکز خیریه در آن شرکت کردند و توانمندی‌هایشان را به مردم ارائه دادند. این رابطه متقابل بین ما و دیگر خیریه‌ها وجود دارد. معمولا دیگر مراکز به ما توان‌یاب معرفی می‌کنند و ما اگر توان‌یابانمان نیاز به خدمات مراکز دیگر داشته باشند آن‌ها را به آن مراکز معرفی می‌کنیم.
*آیا این تعداد NGO پاسخگوی نیاز موجود جامعه است؟
حدود ۳ درصد جمعیت کشور ما معلول جسمی و حرکتی هستند، یعنی از ۸۰ میلیون حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ نفر. بنابراین موسسه‌های نیکوکاری فعلی هرگز جوابگوی این نیاز نیستند. این مساله را هم مدنظر قرار دهید که در هیچ کجای دنیا دولت به‌تنهایی نمی‌تواند از پس خدماتی که باید به مددجویان بدهد بربیاید، به همین خاطر وجود موسسات خیریه بسیار مهم است. ما از خیرینی که مایل هستند در این زمینه کار کنند، دعوت می‌کنیم بیایند و از تجربیات ما استفاده کنند و در شهرهای خودشان مرکزی مشابه ما راه‌اندازی کنند. امیدواریم بتوانیم به توان‌یابان کمک کنیم از خانه‌ها بیرون بیایند، آموزش ببینند و به خوداشتغالی برسند.
*به‌عنوان یک سازمان مردم‌نهاد، برای ادامه فعالیت‌هایتان چگونه تامین منابع می‌کنید؟
حدود ۵۰ درصد منابع موسسه ما از طریق خیرین تامین می‌شود. حدود ۲۵ درصد توسط تولیدات و کارهای کارگاه‌های موسسه رعدالغدیر و ۲۵ درصد دیگر هم توسط یارانه‌های بهزیستی که طبق قانون مشخص شده است که به مراکزی که به توان‌یابان خدمات ارائه می‌دهند تعلق بگیرد، تامین می‌شود. در طول ۹ سال حضور ما در منطقه ۱۸، شهرداری این منطقه هم همیشه یاور ما بوده است و این ساختمان را به‌صورت ۳۰ ساله در اختیار ما قرار داده است.
*پرسش دیگر ما درباره میزان مشارکت مردمی در برنامه‌های جمعیت شماست.
به لطف خداوند، خیرین همواره همیار ما بوده‌اند. اغلب خیرین به‌صورت ماهانه یا به‌صورت سالانه به ما کمک می‌کنند. خیرینی هم هستند که به‌صورت موردی برای بازدید از موسسه می‌آیند و در زمینه‌های مختلف به ما یاری می‌رسانند.
*موسسه رعدالغدیر در حال حاضر در چه زمینه‌هایی نیازمند دریافت کمک خیران و فعالان اجتماعی است؟
نیاز موسسه ما معرفی توان‌یاب است. مردم می‌توانند اگر معلولی را می‌شناسند به موسسه ما معرفی کنند تا موسسه رعدالغدیر به‌صورت رایگان به آن‌ها خدمات بدهد. گفتار درمانی و کار درمانی در کودکان با توجه به اینکه در سن طلایی رشد قرار دارند بسیار مهم است. هر چه سن توان‌یاب کمتر باشد بهتر و بیشتر می‌توان به او کمک کرد تا عدم توانایی برای یک عمر گریبانگیرش نباشد.
درخواست ما از مردم این است که از موسسه بازدید کنند؛ این کار دو حسن دارد، اول اینکه ببینند در چه زمینه‌هایی می‌توانند به ما کمک کنند و دوم اینکه با دیدن توان‌یابان ما، به این باور می‌رسند که توان‌یابان توانایی کار کردن دارند و اگر امکانش را داشته باشند این عزیزان را در کارخانه و شرکت‌ها مشغول به کار کنند. این موارد بسیار مهم‌تر از کمک مالی به ما است چراکه در نهایت هدف اصلی ما اشتغال توان‌یابان است. برای مثال کارخانه‌ای را در نظر بگیرید که در قسمت کار با دستگاه‌های بسیار پر سر و صدا نیازمند نیروی کار باشد، چه نیرویی بهتر از ناشنوایانی است که برای کار با این دستگاه‌ها آموزش دیده‌اند. موسسه همچنین برای آموزش، به کامپیوتر و چرخ‌خیاطی نیاز دارد.
منبع : نشریه شهر امید – سال اول- شماره ۲۷ -آذر ۹۵- ص۱۱[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
